Ai. Dit is een pijnlijke. Eentje die enorm veel weerstand oproept is mijn ervaring.
En weet je, ook daarom vind ik het Whole Foods Plant Based (wfpb) dieet zo te gek. Het daagt je uit om alles wat je dacht te weten over voeding in een nieuw perspectief te zien. Dat is ook wat ik heel graag doe.Dus vergeet voor heel even wat je allemaal ‘gehoord’ en gelezen hebt. Wat de media je vertellen. En vooral ook wat de voedsel producenten je vertellen en lees en luister eventjes met een open mind. Niet omdat ik het nou allemaal zo goed weet maar omdat ik denk dat jij dit eigenlijk ook wel weet. Omdat wfpb je terug brengt naar de basis. Naar dat wat gewoon klopt zonder dat je daar wetenschapper of specialist hoeft te zijn.
(Overigens is er ontzettend veel wetenschappelijk bewijs dat de idee ondersteunt dat toegevoegde olie in het beste geval niet nodig en in het ergste geval zelfs schadelijk is voor de gezondheid. Ik zal aan het einde van deze blog wat links toevoegennaar mijn bronnen. Mijn missie is vooral om het zo eenvoudig mogelijk te houden en een beroep te doen op je gezonde verstand. Bekijk na het lezen van deze blog vooral ook zelf het wetenschappelijke onderzoek en beslis zelf of je olie nog steeds een gezond product vind:-) )
Check ook deze video waarin Mic het perfect uitlegt!
Veel gepassioneerde (plantaardige) keukenprinsen en -prinsessen zullen nu meteen willen stoppen met lezen want wat is nou koken zonder die scheut olijfolie hier en daar, wat is nou taart zonder plantaardige boter!! En dat snap ik, echt! Het gaat er ook niet om dat je vanaf nu nooit van je lang zal ze leven meer wat olie mag eten. Ik wil vooral overbrengen wat mij enorm geholpen heeft om gezonder te worden, lekkerder in mijn vel te zitten en een gewicht te bereiken waar ik me goed bij voel. Iets dat me vroeger totaal niet lukte. Dus, hou vol Na mijn pleidooi tegen het gebruik van olie is er namelijk ook nog gewoon goed nieuws! Wie weet gaat er wel een hele nieuwe wereld voor je open. Dat is in ieder geval wat er voor mij gebeurde. Ik heb nooit eerder zo genoten van koken én van eten als sinds ik volwaardig plantaardig eet. Ook zonder olie! (En afwassen is zoveel makkelijker, en het scheelt geld want al die zogenaamde goede olie en vetten zijn hartstikke duur).
Wanneer ik tegen mensen zeg dat olie geen echt eten is vinden ze dat vaak maar moeilijk te bevatten. We zijn de afgelopen jaren zo druk bezig geweest met er achter te komen wat de beste en gezondste vetten zijn dat het niet in ons is opgekomen dat helemaal geen toegevoegde vetteneten misschien wel de oplossing is. Let wel: ik bedoel dus niet de vetten die van nature in ons eten voorkomen, ik bedoel de vetten die we uit die voeding persen en vervolgens weer aan ons eten toevoegen, zoals olijfolie, zonnebloemolie en ja ook kokosolie (!).
Healthfoods
Olijfolie en kokosvet worden verkocht als healthfoods. Waar je de laatste tot een paar jaar geleden alleen nog maar bij Eko Plaza kon vinden, hebben de plastic potten verzadigd kokosvet inmiddels hun weg gevonden naar de gewone supermarkt en zelfs de Aldi en de Xenos. Het maakt blijkbaar niet zo veel uit wat je eet, zolang je je kiloknaller bruin bakt in kokosvet zit je goed, lijkt de boodschap. Maar weet je. Zoals witte suiker een geraffineerd product is, zo is olie dat ook. Ook suiker heeft een natuurlijke basis maar is gestript van alles dat het nog voedsel maakte en bewerkt totdat we witte suiker overhouden. Zo is dat ook met olie. Ooit was het een olijf, een walnoot of kokosnoot maar daar is in de verste verte niks meer van te bekennen. En ja, er zitten heus nog wel gezonde stofjes in maar wij levende wezens eten geen ‘stofjes’ wij eten voedsel. ECHT voedsel heeft geen label of etiket nodig.
The Pleasure trap
Maar…. olie en boter zijn toch ook gewoon lekker? Jazeker. Het is naast suiker één van de moeilijkste producten om vanaf te blijven. Elk kant en klaar product dat je koopt, zal olie en suiker bevatten, want dan vinden wij, de consumenten het lekkerst. En hoe lekkerder we iets vinden hoe meer we het zullen kopen. Mijn allergrootste hit op verjaardagen is een pinda/chocola taart van Oh she Glows. Mensen roepen dan oeh en ah en oh wat lekker. Logisch, het bevat vette pinda’s, suiker, zout, chocola, kokosolie én kokosroom. Ha! Het TOPPUNTvan genotsnoer!
De verklaring hiervoor ligt in ons oeroude instinct om te overleven. Ook al lijken we inmiddels in niks meer op de oermens met onze auto’s, cv’s en elektriciteit, één ding is in tact gebleven: ons overlevingsmechanisme.
Olie is het meest caloriedichte voedsel dat er is, 9 calorieën per gram (dat is 2x zoveel als eiwitten en koolhydraten). Verder bestaat het uit 100% vet, en dus uit 0% vezels en water.
Door die hoge caloriedichtheid heeft het een positief effect op je brein. Hetzelfde geldt voor suiker. Dit effect noemen Dr. Alan Goldhamer en Dr. Douglas J. Lisle: the pleasure trap.
Wanneer je voedsel eet dat veel calorieën bevat ten opzichte van het volume (geconcentreerd voedsel) maakt je brein een gelukssprong. “Jee! Het ultieme voer om straks de magere periode te overleven”. Die magere periode komt alleen nooit, maar dat blije, fijne gevoel maakt wel dat jij meer wilt van dat calorie rijke voedsel! (zie ook deze blog voor meer info).
Chocola is dan ook het perfectefeel good food.Dit bestaat behalve uit suiker en vet ook nog uit cacao, dat een stimulerend, opwekkend product is. Kortom dé perfecte verslavende combinatie. Ikzelf heb tot op de dag van vandaag moeite om van de chocola af te blijven.
Zie deze link voor een video waarin dr. Lisle The pleasure Trap uitlegt.
Dus ja. Het is lekker. Maar dus niet goed voor je en het zorgt ervoor dat je makkelijk meer eet dan goed voor je is. Als je wilt afvallen kan je dus beter geen olie toevoegen aan je maaltijden. Ten eerste schrap je op die manier makkelijk calorieën, ten tweede maak je je eten ook niet te‘lekker’. (He, maar eten moet toch juist heel lekker zijn? Daarover meer in de volgende blog, valkuil nummer 4: Je eet te lekker).
A Fat is a Fat is a Fat is a Fat
Zo begint hoofdstuk 10 van The Starch Solution. Het boek over plantaardig eten dat John A. McDougall(MD) schreef, en waarin hij vertelt over zijn ervaring met het genezen van zijn patiënten met een volwaardig plantaardig dieet.
Hoewel hij uitvoerig beschrijft waarom plantaardige olie niet gezond is, ongeacht of het verzadigd of onverzadigd is, wil ik nu vooral benadrukken dat het geen volwaardig product is. Je mag olie echt gaan zien als een geraffineerd product, zoals witte suiker en witte bloem. Het is ontdaan van alles wat het tot een gezond product maakt. Het gaat er dus NIET om dat je geen olijven zou mogen eten, of kokosnoten. Die kun je prima eten, maar wel in zijn geheeldus. Dat is namelijk voedsel.
Waar is de oliefontein?
Olie is dus een bewerkt product. Als het de bedoeling was dat wij puur vet naar binnen zouden krijgen, had de natuur wel voor olie fonteinen gezorgd of zoiets. Dat klinkt misschien wat kort door de bocht maar zo denk ik echt erover. De natuur zorgt voor ons. Voor ons allemaal. Als wij geconcentreerd vet nodig hadden dan boodt de natuur ons dat wel aan.
Maar we hebben toch goede vetten nodig? Jazeker, dat hebben we en daar heeft de natuur dan ook perfect voor gezorgd! Ten eerste bevat bijna al het voedsel een klein percentage vet. Grote kans dat je wanneer je plantaardig gaat eten én je genoegeet al voldoende vet binnenkrijgt. Maak je je zorgen over je omega 3 vetzuren roer dan wat lijnzaad door je havermout of smoothie. Schep hennepzaad over je salade of maak eens een chiazaad pudding. Groene bladgroente bevatten een laag percentage vet, maar wel de juiste omega 3 ratio. Hetzelfde geldt voor bonen. Ik raad dan ook absoluut aan dagelijks groene bladgroente en/of bonen te eten. Overigens combineren bladgroente en bonen heerlijk in salades. Walnoten, pecannoten en zeewier zijn rijkere vetbronnen maar bevatten relatief veel omega 6, hier kan je dus beter wat gematigder van eten. Gebruik (ongebrande en ongezouten) noten met name om je salades meer vullend te maken en niet te veel als tussendoortje want dan eet je er snel te veel.
Om nogmaals op die slimme natuur terug te komen; noten zijn normaliter moeilijk te verkrijgen. Je moet ze plukken/rapen en dan nog van de schil ontdoen. Dat maakt dat ze in die hoedanigheid een deel van de hoge concentratie calorieen uit vet weer goedmaken door de energie die het kóst om ze uiteindelijk op te kunnen eten. Wij hebben echter de mogelijkheid om gewoon een zak open te trekken en zonder al te veel moeite een berg noten naar binnen te werken. Tel daar bij op dat we ze vaak ook nog roosteren en er zout over heen strooien en tadaaa, je hebt weer een geweldig voedingsmiddel dat voldoet aan de pleasure trap.
In zijn laatste boek Whole, schrijft T. Colin Campbell, PhD (en co auteur van The China study) dat het ideale dieet voor de mens een plantaardig dieet is, bestaande uit volwaardig plantaardig voedsel en dat onze calorie inname voor 80% uit koolhydraten zou moeten bestaan, 10% eiwitten en 10% vet (ik denk zelf dat voor vrouwen een iets andere ratio met wat meer vetten ideaal is, maar het laat in ieder geval zien dat we minder eiwitten en vetten nodig hebben dan we denken en meestal geadviseerd krijgen). Het kan leuk zijn om een tijdje bij te houden wat je eet in een programma alscronometer. Dan zul je zien hoe snel 10% van je calorie inname uit vet bestaat. Wanneer je dan ook nog eens olie zou gaan toevoegen is het bijna onmogelijk onder de 30% te blijven. Ter illustratie, 1 eetlepel olie bevat ongeveer 135 calorieën. Je begrijpt, als je wilt afvallen is olie toevoegen aan je eten he-le-maal niet slim! Met 3 eetlepels zit je al op 400 calorieën! Zoek maar eens op wat je allemaal kan eten dat 400 calorieën is 😉
Rest mij nog je het alternatief te bieden. Hoe ga je nu koken en bakken zonder olie?
Dat is heel gemakkelijk, en het leuke is dat je baksels zelfs geschikt kunnen worden als gezond tussendoortje. Zit je straks zomaar op een willekeurige morgen aan de zwarte bonen brownies of pompoen kruidcake. Kun je niet wachten? Kijk dan vast bij mijn recepten, daar vind je bijvoorbeeld een worteltaartjevan eenvoudige ingrediënten dat je zo in elkaar gedraaid hebt.
Boven alles hoop ik dat ik je aan het denken heb gezet. Is olie een whole food? Is olie gezond? Hoort olie thuis in een gezond voedingspatroon?
Oh ik vergeet nog een groot voordeel van olie-vrij eten: Afwassen is zo veel makkelijker!
Bronnen en video’s over olie:
https://www.drmcdougall.com/misc/2007nl/aug/oils.htm
https://nutritionfacts.org/video/olive-oil-and-artery-function/
https://nutritionfacts.org/video/coconut-oil-and-abdominal-fat/